Fabuła

Powieść i film opowiadają o dwóch byłych Ochotnikach z Teksasu (ang. Texas Rangers) i ekipie, z którą przeprowadzają oni spęd bydła znad Rio Grande, przez cały kraj, na nie zasiedlone jeszcze ziemie w Montanie.

 

Kpt. Augustus "Gus" McCrae i kpt. Woodrow F. Call, prowadzą ranczo w małym miasteczku Lonesome Dove ("Samotny gołąb") w Teksasie. McCrae jest człowiekiem w typie hemingwayowsko-humorystycznym, któremu beztroskie usposobienie i powodzenie u kobiet nie pozwalają zająć się jakąkolwiek pracą na farmie. Calla, zasadniczego do bólu, pracującego od świtu do nocy, lenistwo McCrae'a drażni, niemniej są przyjaciółmi na śmierć i życie. Pracują z nimi: czarnoskóry Joshua Deets, wyśmienity tropiciel; P. E. (Pea-Eye) Parker, kolejny były Ochotnik z Teksasu; i Bolivar, były meksykański bandyta, pełniący obowiązki kucharza. Przygarnęli oni także Newta, chłopca, syna nieżyjącej już prostytutki Maggie; na początku opowieści Newt ma 17 lat.

 

Dawny przyjaciel Calla i Augustusa, podobnie były Ochotnik, Jake Spoon, jest kobieciarzem i karciarzem. Kiedy przypadkowym strzałem zabija burmistrza Fort Smith w Arkansas, ucieka, a jego tropem rusza miejscowy szeryf July Johnson. Jake wraca do Lonesome Dove by schronić się przed Johnsonem, który pod presją swojej szwagierki zamierza go doprowadzić przed oblicze sądu, niezależnie od przypadkowości zabójczego strzału. Po przyjeździe do Teksasu Jake tak zachęcająco opisuje Montanę, że Call postanawia zebrać stado bydła i tam wyruszyć. Call czuje ogromną potrzebę ruszenia się z miejsca, w którym tkwi w gruncie rzeczy bezczynnie od 10 lat, i zobaczenia jednego z ostatnich nie zasiedlonych jeszcze miejsc w kraju, zanim nastąpi całkowity schyłek Dzikiego Zachodu...